วันนี้ภาษีง่ายโพดๆ ตอนที่ 14 โดย @TAXBugnoms ขออธิบายความหมายของคำว่า “ภาษีอากรประเมิน” ให้เพื่อนๆพี่ๆน้องๆฟังกันบ้างครับ

หากใครเคยอ่านประมวลรัษฎากร อาจจะสังเกตเห็นมาตราต่างๆมีข้อความว่า “ภาษีอากรประเมิน”  ตัวอย่างเช่น มาตรา 14 กล่าวไว้ว่า “ภาษีอากรประเมิน คือที่มีระบุไว้ในหมวดนั้น ๆ ว่าเป็นภาษีอากรประเมิน” (แต่อ่านจบแล้วจะเข้าใจความหมายขึ้นไหมเนี่ย เฮ้ออออ)

เพื่อให้ไม่มึนงงและสับสนไปกว่านี้ เรามาดูความหมายกันดีกว่าครับว่าเจ้า “ภาษีอากรประเมิน” หมายถึงอะไรบ้าง

ภาษีอากรประเมิน หมายถึง ภาษีอากรประเภทที่กฎหมายกำหนดให้ผู้ต้องเสียภาษีอากรมีหน้าที่ยื่นแบบแสดงรายการประเมินตนเอง (Self-assessment) ว่า มีเงินได้หรือรายได้หรือรายรับในช่วงเวลาที่กฎหมายกำหนดเป็นจำนวนเท่าใด เมื่อคำนวณภาษีอากรได้เป็นจำนวนเงินภาษีอากรที่ต้องชำระหรือนำส่งหรือมีสิทธิขอคืนเป็นจำนวนเท่าใดแล้ว ให้ผู้ต้องเสียภาษีหรือผู้ต้องนำส่งภาษีอากรยื่นแบบแสดงรายการตามที่อธิบดีกรมสรรพากรภายในเวลาที่กำหนด

แต่โดยหลักการประเมินที่แท้จริงนั้น ภาษีอากรสามารถ “ประเมิน” ได้ 3 วิธี ดังนี้

1) การประเมินภาษีโดยการประเมินตนเอง (Self  assessment) อย่างที่กล่าวไปข้างต้น  เพราะกาษีอากรส่วนใหญ่ ผู้มีหน้าที่เสีย ภาษีอากรจจะเป็นผู้ดำเนินการประเมินตนเอง แล้วยื่นแบบแสดงรายการตามที่กฎหมายกำหนด เช่น ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ภาษีเงินได้นิติบุคคล ภาษีมูลค่าเพิ่ม เป็นต้น

2) การประเมินภาษีโดยเจ้าพนักงาน (Authoritative assessment) เป็นการยื่นแบบแสดงรายการให้เจ้าหน้าที่ตรวจสอบรายละเอียดก่อน หลังจากนั้นเจ้าหน้าที่จะทำการประเมินภาษีและแจ้งให้ผู้เสียภาษีทราบและชำรพ เช่น ภาษีบำรุงท้องที่ ภาษีโรงเรือนและที่ดิน เป็นต้น

3) การประเมินภาษีโดยการหักภาษี ณ ที่จ่าย(With holding) กรณีนี้กฎหมายจะกำหนด ให้ผู้จ่ายเงินได้เป็นผู้ดำเนินการหักภาษีจากจำนวนเงินที่จ่าย แล้วนำส่งต่อเจ้าพนักงานภายในกำหนดเวลา   

อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่าคำว่า “ประเมิน” นั้นจะมาจากประเมินตนเอง.. เรายังคงต้องระวังให้ดีนะครับว่าได้ประเมินไว้ “ครบถ้วน” หรือเปล่า

หากเราประเมินไม่ครบถ้วน โดยยื่นภาษีขาดไปเมือไหร่แล้วล่ะก็
“เจ้าพนักงานประเมิน” ที่เรารู้จักกันดีอาจจะมาประเมินให้แทนนะคร้าบบบบบ

:)